Thương hiệu MAGGI và hơn một thập niên với từ điển tiếng Việt

30/05/2014

Ngày 10 tháng 4 năm 2014, tại Hà Nội, Viện Từ điển học và Bách khoa thư Việt Nam phối hợp với công ty Nestlé Việt Nam tổ chức buổi lễ ra mắt công trình nghiên cứu công bố kết quả bổ sung phần chú giải, khẳng định quyền sở hữu trí tuệ của Nestlé đối với từ “magi” trong từ điển Việt Nam và ra mắt cuốn sách “MAGGI - Magi trong từ điển tiếng Việt và nhãn hiệu của Nestlé”.

Cuốn sách do tập thể các nhà khoa học của Viện Từ điển học và Bách khoa thư Việt Nam biên soạn, PGS.TS Đinh Ngọc Vượng và PGS.TS Lại Văn Hùng đồng chủ biên.

Người tiêu dùng phía Bắc từ lâu đã biết đến cụm từ Magi/Maggi như một loại “nước chấm màu nâu đen thường làm từ những nguyên liệu có chứa nhiều chất đạm” (Từ điển Tiếng Việt). Magi/Maggi đã theo chân người Pháp vào Việt Nam từ những năm đầu thế kỷ XX, và bởi vì, như một câu ngạn ngữ của người Việt, “Miếng ngon nhớ lâu”, nên ngày qua ngày, Magi/Maggi đã chinh phục người tiêu dùng Việt Nam nhờ hương vị thơm ngon, một nguồn bổ sung chất đạm quan trọng trong những giai đoạn khó khăn. Để rồi một ngày, Maggi/Magi đã trở thành một biểu tượng chung cho tất cả các loại xì dầu/nước tương trong tâm thức người Việt. Cứ thế, ngôn từ của người dân, sự lựa chọn của người tiêu dùng trong đời sống hàng ngày đã được lưu truyền qua hàng chục năm, rồiđược các nhà khoa học chính thức đưa vào từ điển như một danh từ chung để nói về một loại nước chấm thông dụng.

Cuốn sách Maggi- Magi trong từ điển tiếng Việt và nhãn hiệu của Nestlé

Nhưng mọi chuyện không đơn giản như thế. Nó trở nên phức tạp hơn bởi vì MAGGI là một thương hiệu độc quyền quốc tế của Tập đoàn Nestlé (Thụy Sỹ). Thương hiệu nàycó bề dày lịch sử tồn tại trên 100 năm khi ông Julius Maggi, chủ hãng MAGGI, là người đi tiên phong trong ngành công nghiệp thực phẩm cung cấp cho thị trường các sản phẩm như bột nêm và nước chấm giàu đạm từ các loại đậu, giúp bổ sung nguồn đạm vào bữa ăn cho hàng triệu gia đình thời đó. Ngày nay, MAGGI là thương hiệu thực phẩm với danh mục sản phẩm đa dạng: dầu hào, hạt nêm, nước tương, xốt kho v.v. và tiếp tục mang những hương vị độc đáo cùng chất lượng tốt nhất của mình cho người tiêu dùng khắp thế giới. Thương hiệu MAGGI được cấp đăng ký và bảo hộ tại 156 quốc gia và vùng lãnh thổ, đồng thời được sử dụng rộng rãi tại gần 200 quốc gia trên thế giới. Riêng tại Việt Nam, các sản phẩm mang thương hiệu MAGGI ngày nay đã trở nên rất phổ biến và được coi là một thành phần không thể thiếu trong gian bếp Việt.

Đại diện Nestlé - Cục sở hữu trí tuệ - Viện từ điển tiếng Việt ( theo thứ tự từ trái sang phải)

Công ty Nestlé luôn mong muốn bảo vệ MAGGI, một thương hiệu lâu đời, nổi tiếng,được vinh danh là thương hiệu thực phẩm được nhiều người tiêu dùng yêu thích nhất (Bình chọn của AC Nielsen năm 2013), tránh sự nhầm lẫn với những sản phẩm kém chất lượng khác. Vì vậy, Công ty Nestlé đã làm việc với Cục Sở hữu trí tuệ và Viện Từ điển học và Bách khoa thư Việt Nam (từ 2011) và trước đây với Viện Ngôn ngữ học (năm 2000), nghĩa là trong suốt hơn một thập niên, để có được một định nghĩa thỏa đáng về Magi/Maggi trong từ điển, tránh sự hiểu nhầm Magi/Maggi sang các thương hiệu khác.Trên thực tế, xuất phát từ việc Magi/Maggi bị coi là một danh từ chung MAGGI, tại Việt Nam đã có nhiều cơ sở sản xuất nước chấm lấy tên: MAGGI, magi, megi, marri, taggi, tarri, v.v làm người tiêu dùng bị thiệt thòi vì mua không đúng sản phẩm. Việc sử dụng thương hiệu MAGGI hoặc những biến thể của MAGGI này là vi phạm luật sở hữu trí tuệ đồng thời xâm phạm quyền lợi người tiêu dùng. Cục Sở hữu trí tuệ đã khẳng định MAGGI là nhãn hiệu đã được đăng ký quốc tế và chỉ định bảo hộ tại Việt Nam.

Hội trường họp báo

Với sự hỗ trợ của Cục Sở Hữu Trí Tuệ và Đại Sứ Quán Thụy Sỹ, các nhà khoa học của Viện Từ điển học và Bách khoa thư Việt Nam đã vào cuộc để góp sức giải quyết một vấn đềthường xảy ra trong đời sống xã hội đương đại, không ngoài hai mục đích cơ bản: Thứ nhất, giúp người tiêu dùng Việt Nam có thêm hiểu biết vềtập đoànNestlé nói chung và thương hiệu MAGGI nói riêng. Thứ hai, giúp người tiêu dùng mua và sử dụng đúng sản phẩm mà họ cần, không mua phải hàng nhái, hàng giả.

Nhà sử học Dương Trung Quốc - chia sẻ lịch sử Maggi trong gian bếp Việt

Ông Jean Pierre Maeder, Trưởng bộ phận sở hữu trí tuệ về thương hiệu của tập đoàn Nestlé cho biết: Với công trình nghiên cứu này, trường hợp của thương hiệu MAGGI trong ngôn ngữ đã trở thành trường hợp đầu tiên trên thế giới mà chủ sở hữu thương hiệu đã hợp tác thành công với các nhà khoa học để đưa thương hiệu về đúng vị trí của nó trong từ điển tiếng Việt. Nghiên cứu này đã mở ra một hướng mới cho các chủ sở hữu thương hiệu để giải quyết những vướng mắc với ngôn ngữ, chẳng hạn như có rất nhiều người hiểu Honda như xe máy, Google như tìm kiếm v.v.”

Nhà sử học Dương Trung Quốc - khách mời của chương trình

Trong lời tựa cho cuốn sách ông Hoàng Văn Tân, Phó Cục Trưởng Cục Sở Hữu Trí Tuệ đã viết: “Chúng tôi trân trọng những nỗ lực của Viện Từ điển học và Bách khoa thư Việt Nam thuộc Viện Hàn lâm Khoa Học xã hội Việt Nam, đã biên soạn công trình nghiên cứu này và hy vọng rằng đây sẽ là nguồn thông tin quý cho các nhà ngôn ngữ học, các nhà xuất bản, những người làm công tác sở hữu trí tuệ và cho công chúng nói chung trong việc hiểu sâu sắc và đầy đủ về mối quan hệ giữa sở hữu trí tuệ và những từ ngữ mà tưởng chừng như là đơn giản nhưng đằng sau đó lại là thương hiệu MAGGI/MAGI, là nhãn hiệu đăng ký độc quyền của Nestlé”.